Με τον όρο αιμαγγείωμα αναφερόμαστε σε ένα καλοήθη όγκο του ενδοθηλίου των αγγείων. Συγκεκριμένα, τα αιμαγγειώματα είναι δυσπλασίες των αγγείων, των οποίων η κλινική εικόνα ποικίλλει ανάλογα με το είδος τους. Τα αιμαγγειώματα προέρχονται από κύτταρα τα οποία, υπό φυσιολογικές συνθήκες, σχηματίζουν τα αιμοφόρα αγγεία. Ωστόσο, όταν αυτά πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα, οδηγούν στη δημιουργία των αιμαγγειωμάτων.
Τα συχνότερα αιμαγγειώματα είναι τα εξής:
- Βρεφικά αιμαγγειώματα:
Έχει μορφή μαλακού μικρού οζιδίου ερυθρού ή πορφυρού χρώματος που αναπτύσσεται από την γέννηση και εξαφανίζεται συνήθως μόνο του στα πρώτα έτη της ζωής του παιδιού. Η κύρια εντόπιση αυτών, είναι στο πρόσωπο και τον λαιμό, ωστόσο μπορούν να εμφανιστούν και σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος. Η φυσική πορεία των βρεφικών αιμαγγειωμάτων είναι χαρακτηριστική, καθώς παρουσιάζονται κατά τις πρώτες ημέρες ή εβδομάδες της ζωής του νεογνού, ακολουθούν μία ταχεία ανάπτυξη κατά τους πρώτους τρεις μήνες, η οποία ανάλογα με το είδος του αιμαγγειώματος μπορεί να παραταθεί μέχρι τον όγδοο μήνα (επιφανειακά αιμαγγειώματα) ή και τον δωδέκατο μήνα (εν τω βάθει αιμαγγειώματα). Μετά τη φάση ανάπτυξης τα περισσότερα αιμαγγειώματα σταθεροποιούνται σε μέγεθος και όγκο ενώ ακολουθεί η φάση της υποστροφής, η οποία μπορεί να διαρκέσει από λίγους μήνες εώς και αρκετά έτη. Ανάλογα με το βάθος τους, τα ταξινομούμε σε επιφανειακά, εν τω βάθει και μικτά. Όσον αφορά τους κλινικούς τύπους των βρεφικών αιμαγγειωμάτων, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:
- Επιφανειακά: αφορούν το θηλώδες χόριο και έχουν έντονο κόκκινο χρώμα, λόγος για τον οποίο πολλές φορές ονομάζονται «φραουλοειδή» αιμαγγειώματα. Περίπου το 60% των βρεφικών αιμαγγειωμάτων είναι επιφανειακά.
- Εν τω βάθει εντοπιζόμενα: αφορούν το δικτυωτό χόριο, αποτελούν συνήθως υποδόρια οζίδια με φυσιολογική ή κυανή χροιά. Επιπλέον, παρατηρείται μεταβολή του χρώματος τους, κατά το κλάμα του παιδιού, τη δραστηριότητά του και την όρθια στάση. Αφορούν περίπου το 15% των αιμαγγειωμάτων.
- Μικτά: παρουσιάζουν μικτά χαρακτηριστικά με επιφανειακά και βαθιά εντοπιζόμενα στοιχεία. Περίπου το 25% των αληθών αιμαγγειωμάτων είναι μικτά.
Υπάρχουν και σύνδρομα, τα οποία σχετίζονται με την εμφάνιση βρεφικών αιμαγγειωμάτων. Ο δερματολόγος είναι εκείνος που θα πραγματοποιήσει την κλινική εξέταση του αιμαγγειώματος, και θα συστήσει περαιτέρω έλεγχο εφόσον κριθεί απαραίτητο.
- Ομαλό αιμαγγείωμα ή Port-Wine Stain:
Οι τριχοειδικές δυσπλασίες (Port-wine stains, PWS) αποτελούν τον συχνότερο καλοήθη όγκο του αγγειακού στοιχείου του δέρματος και η συχνότητά τους είναι τρεις περιπτώσεις ανά 1000 γεννήσεις. Αποτελούνται από διατεταμένα τριχοειδή αγγεία στο χόριο, τα οποία διαθέτουν φυσιολογικό τοίχωμα. Εμφανίζεται ως μία ερυθρή ή ιώδους χρώματος και ακανόνιστου σχήματος περιοχή που είναι εμφανής από την γέννηση. Οφείλει το όνομα του στο κρασί Porto, καθώς παρομοιάζεται με το χρώμα του. Συνήθως εντοπίζεται στο πρόσωπο – ομαλό αιμαγγείωμα προσώπου – και μπορεί να καταλαμβάνει μεγάλη έκταση αυτού και να επεκτείνεται ακόμη και στα βλέφαρα. Συχνά, εμφανίζεται στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας. Τα ομαλά αιμαγγειώματα δεν υποχωρούν από μόνα τους, για αυτό και συστήνεται έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση για την υποχώρησή τους.
- Γεροντικό αιμαγγείωμα ή Κερασόχρωη κηλίδα:
Αποτελούν έναν ιδιαίτερο τύπο αιμαγγειωμάτων. Πρόκειται για τις γνωστές σε όλους μας ¨κόκκινες ελίτσες¨ (cherry angiomas). Είναι βλατίδες, των οποίων το σχήμα είναι κυκλικό ή οβάλ και χαρακτηρίζονται από ένα πορφυροκόκκινο χρώμα. Γνωστά επίσης και ως «στίγματα του Morgan» ή κερασοειδή αιμαγγειώματα, έχουν πολύ συχνή εμφάνιση και παρατηρούνται ως κόκκινες μικρές ελίτσες στο δέρμα, κυρίως του κορμού. Τα κερασοειδή αιμαγγειώματα δεν έχουν συμπτώματα και αποτελούν καλοήθεις βλάβες. Συνήθως, υπάρχει κάποιου είδους κληρονομικότητα στην εμφάνισή τους και πολλαπλασιάζονται σε μέγεθος και αριθμό με την πάροδο της ηλικίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις τραυματισμού τα κερασοειδή αιμαγγειώματα μπορεί να αιμορραγήσουν έντονα, επομένως η αντιμετώπισή τους πρέπει να είναι άμεση. Γενικά, η θεραπεία των κερασοειδών αιμαγγειωμάτων γίνεται κυρίως για αισθητικούς λόγους.
- Αστεροειδές αιμαγγείωμα ή Ευρυαγγεία:
Πρόκειται για μικρά αιμοφόρα αγγεία που παίρνουν μορφή σαν ιστό αράχνης, έχουν όψη κόκκινων ή μπλε γραμμών και εντοπίζονται κυρίως στο πρόσωπο, τον θώρακα και τα άνω άκρα συνηθέστερα στις γυναίκες. Στη μεγάλη τους πλειονότητα, τα αιμαγγειώματα αυτού του τύπου δεν προκαλούν συμπτώματα και τις περισσότερες φορές δεν χρήζουν αφαίρεσης.
Τα αιμαγγειώματα αντιμετωπίζονταν παλαιότερα με τη μέθοδο της κρυοχειρουργικής (εξ επαφής τεχνική, με ψύξη ανάλογη της βλάβης) , ενώ η πιο σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης, είναι αυτή της χρήσης των lasers. Συγκεκριμένα, συχνότερα χρησιμοποιείται το παλμικό laser χρωστικής (Pulsed - dye laser). Η θεραπεία με χρήση Laser Nd-YAG έχει αποδειχτεί επίσης εξαιρετικά αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των αιμαγγειωμάτων. Τα CO2 ή Erbium lasers περιορίζονται σε υποστρέφοντα αιμαγγειώματα που εμφανίζουν ουλοποίηση, ενώ τo CO2 laser μπορεί να εφαρμοστεί επιπλέον σε επηρμένες βλάβες. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας με Laser επιτυγχάνεται αφαίρεση των αιμαγγειωμάτων, ενώ παράλληλα προστατεύεται ο περιβάλλοντας ιστός και το δέρμα.
- Φαρμακευτική αγωγή: συνήθως πρόκειται για φάρμακα που προκαλούν επιβράδυνση της ανάπτυξης του αιμαγγειώματος, για αυτό και χορηγείται κατά την αυξητική φάση των βρεφικών αιμαγγειωμάτων. Συνιστάται σε περιπτώσεις που το αιμαγγείωμα είναι απειλητικό για τη ζωή του βρέφους ή εμποδίζει ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού.
- Χειρουργική αφαίρεση: συνιστάται σε σπανιότερες περιπτώσεις κατόπιν κλινικής εξέτασης από το δερματολόγο, καθώς είναι μία μέθοδος που μπορεί να συνοδεύεται από την εμφάνιση ουλών στο δέρμα.
Βεβαίως, η χρήση των lasers είναι απόλυτα ασφαλής και για χρήση σε μικρά παιδιά. Συνήθως γίνεται χρήση του pulse dye laser μετά την υποχώρηση του αρχικού όγκου του αιμαγγειώματος. Σε κάθε περίπτωση ο θεράπων δερματολόγος είναι εκείνος που θα συστήσει το βέλτιστο χρόνο εφαρμογής της θεραπείας.
Ανάλογα με τη θέση εντόπισης και την έκταση του προς θεραπεία αιμαγγειώματος μπορεί να χρειασθεί να τροποποιήσετε τις συνήθειες έκθεσης σας στον ήλιο, τις πρώτες μέρες μετά τη θεραπεία. Σε κάθε περίπτωση συστήνεται η αποφυγή της άμεσης έκθεσης της περιοχής στην ηλιακή ακτινοβολία, καθώς και η χρήση αντηλιακής προστασίας.
Η χρήση ή μη αναισθησίας εξαρτάται από το laser που θα χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του αιμαγγειώματος. Συνήθως η θεραπεία με pulse dye laser ή ND YAG laser είναι καλά ανεκτή και χωρίς τη χρήση τοπικού αναισθητικού σκευάσματος. Αντιθέτως, κατά την εφαρμογή του CO2 laser, απαιτείται η χρήση τοπικής αναισθησίας.