Η ακμή είναι μια συνηθισμένη πάθηση της τριχοσμηγματογόνου μονάδας. Η ακμή είναι φλεγμονώδης νόσος που χαρακτηρίζεται κλινικά από πολύμορφες βλάβες των τριχoσμηγματoγόνων θυλάκων κυρίως του προσώπου αλλά και των ώμων και του άνω τμήματος του κορμού. Είναι ιδιαίτερα συχνή στην εφηβική και νεανική ηλικία, χωρίς να αποκλείεται η εμφάνιση της σε μεγαλύτερες ηλικίες. Είναι μια από τις πιο κοινές δερματολογικές διαταραχές και θεωρείται χρόνια νόσος.
Στην παθογένεια της ακμής εμπλέκονται τέσσερις παράγοντες:
1. Υπερπλασία σμηγματογόνων αδένων με αποτέλεσμα την αύξηση παραγωγής σμήγματος (σμηγματόρροια), η οποία οφείλεται στην επίδραση των ανδρογόνων στην τριχοσμηγματογόνο μονάδα.
2. Διαταραχή της κερατινοποίησης του τριχοσμηγματογόνου θυλάκου. Τα κερατινοκύτταρα, αντί να αποπίπτουν και να απεκκρίνονται, όπως συμβαίνει στο φυσιολογικό θύλακο, συσσωρεύονται με αποτέλεσμα τη δημιουργία φαγεσώρων.
3. Αποικισμός του τριχοσμηγματογόνου θυλάκου από το βακτηρίδιο της ακμής (P. Acnes). Το P. Acnes είναι ο κύριος μικροοργανισμός που αποικίζει τη χλωρίδα του θυλάκου, δε θεωρείται λοιμογόνο, ωστόσο παίζει ρόλο στην αιτιοπαθογένεια της ακμής.
4. Δημιουργία φλεγμονής. Η ανάπτυξη της φλεγμονής οφείλεται στη δράση του P. Acnes, αλλά και σε άλλους μηχανισμούς, όπως η παραγωγή προφλεμονωδών λιπιδίων από τους σμηγματογόνους αδένες.
Οι τύποι των βλαβών που επικρατούν στο δέρμα σε κάθε περίπτωση και ανάλογα με την ύπαρξη ή μη φλεγμονής, καθορίζουν τον κλινικό τύπο της ακμής. Οι μη φλεγμονώδεις βλάβες της ακμής περιλαμβάνουν τους φαγέσωρες (ανοικτούς και κλειστούς), ενώ οι φλεγμονώδεις περιλαμβάνουν τις βλατίδες, τα φλυκταινίδια, τα οζίδια και τις κύστεις.
Φαγεσωρική ακμή
Πρόκειται για τον τύπο ακμής που χαρακτηρίζεται από την παρουσία μόνο φαγεσώρων. Οι φαγέσωρες, γενικά, είναι παρόντες σε όλους τους τύπους της ακμής και είναι ορατοί ως μαύρα ή λευκά στίγματα (ανοιχτοί και κλειστοί αντίστοιχα)
Βλατιδοφλυκταινώδης ακμή
Χαρακτηρίζεται από την παρουσία βλατίδων και φλυκταινιδίων. Να σημειωθεί ότι αυτή η μορφή της ακμής θα πρέπει να διαφοροδιαγνωστεί από άλλες παθήσεις, όπως τα ακμοειδή εξανθήματα οφειλόμενα σε φάρμακα, η βλατιδοφλυκταινώδης μορφή της ροδοχρόου νόσου, η gram- αρνητική θυλακίτιδα και η περιστοματική δερματίτιδα.
Οζιδιοκυστική ακμή
Είναι η πιο σοβαρή μορφή της ακμής. Κλινικά παρατηρούνται οζίδια και κύστεις, ενώ υπάρχει σημαντική φλεγμονή. Η μορφή αυτή της ακμής σχετίζεται και με την ανάπτυξη ουλών, με σημαντική επίδραση στην ψυχολογία και κατ επέκταση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Οι θεραπείες για την ακμή είναι εξατομικευμένες και εξαρτώνται από τον κλινικό τύπο της. Δεν υπάρχει μία θεραπεία που να είναι εξίσου αποτελεσματική και ασφαλής για όλους τους ασθενείς με ακμή. Ο Δερματολόγος είναι ο πλέον κατάλληλος να θέσει τη διάγνωση της ακμής, να αναγνωρίσει τον τύπο και τη βαρύτητά της και να προτείνει την πλέον κατάλληλη θεραπεία για την αντιμετώπισή της.
Η θεραπευτικές επιλογές για την ακμή περιλαμβάνουν:
- Τοπική θεραπεία: Μπορούν να χρησιμοποιηθούν τοπικά αντιβιοτικά (κλινδαμυκίνη, ερυθρομυκίνη), υπεροξείδιο του βενζοϋλίου, αζελαϊκό οξύ, τρετινοίνη, ισοτρετινοίνη, ανταπαλένη.
- Συστηματική θεραπεία: Χρησιμοποιούνται από του στόματος αντιβιοτικά (τετρακυκλίνες), αντισυλληπτικά στις γυναίκες και ρετινοειδή (ισοτρετινοίνη).
- Χρήση Laser: Η τεχνολογία των συστημάτων laser τα τελευταία χρόνια έχει διευρύνει τις θεραπευτικές δυνατότητες του δερματολόγου στο πεδίο της ακμής.
Να σημειωθεί ότι η εφαρμογή των lasers δεν αντικαθιστά τις προαναφερθείσες θεραπείες για την αντιμετώπιση της ακμής, αλλά τις συμπληρώνει προσφέροντας μια βέλτιστη προσέγγιση του προβλήματος.
Στο κέντρο μας διαθέτουμε τις ακόλουθες κατηγορίες laser για τη θεραπεία της ακμής:
- Smoothbeam laser (1450nm diode laser): Το Smooth Beam Laser της Candela είναι διοδικό παλμικό laser υψηλής ισχύος, με επιλεκτική απορρόφηση στο νερό. Η εφαρμογή βασίζεται στην πρωτοποριακή μέθοδο LASΕR (Laser Assisted Skin Renewal – Collagen Remodelling). Προκαλεί μια ήπια θερμική βλάβη, διεγείροντας τη φυσική αντίδραση «επούλωσης» του δέρματος, με παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης. Ο μηχανισμός δράσης του συνίσταται στην αύξηση της θερμοκρασίας του ύδατος που περιβάλλει το σμηγματογόνο αδένα. Αυτό οδηγεί σε συρρίκνωση του αδένα, με επακόλουθο τη μειωμένη παραγωγή σμήγματος. Η θεραπεία επαναλαμβάνεται ανά 3-4 εβδομάδες.
- Pulsed- dye laser system: Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, κεντρικό ρόλο στην πρόκληση φλεγμονής στην ακμή διαδραματίζει το βακτηρίδιο P. acnes. Το συγκεκριμένο βακτηρίδιο παράγει πορφυρίνες, οι οποίες και αποτελούν το στόχο του laser. Η δέσμη του laser αποροφάται εκλεκτικά από τις πορφυρίνες και εξουδετερώνει το P. acnes. Ταυτόχρονα, η δέσμη του laser απορροφάται και από την αιμοσφαιρίνη, οδηγώντας έτσι σε μείωση του ερυθήματος, που χαρακτηρίζει τόσο την ενεργό ακμή, όσο και τα υπολειμματικά της στοιχεία. Η θεραπεία επαναλαμβάνεται ανά 3-4 εβδομάδες.
- Fractional laser, για θεραπεία των ουλών που αφήνει η ακμή, μετά την αποδρομή της. Ανάλογα με την έκταση, το βάθος και την ίνωση των ουλών, χρησιμοποιούνται οι παρακάτω τύποι:
- Fractional Er.YAG. Laser (2940 nm)
- Fractional CO2 Laser (10600 nm)
- Fractional CO2 Laser + RF (διαθέτουμε το πρώτο στην Ελλάδα)
Είναι πολύ σημαντικό, όσο ο ασθενής βρίσκεται σε θεραπεία για ακμή, να χρησιμοποιεί κατάλληλα καλλυντικά προϊόντα. Τα προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια από άτομα με ακμή είναι εκείνα που έχουν την ένδειξη << μη φαγεσωρογόνο>> . Σε κάθε περίπτωση, είναι καλό να συμβουλευτείτε το θεράποντα δερματολόγο ως προς τα προϊόντα που είναι κατάλληλα για εσάς, καθώς αυτά μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, ανάλογα τον τύπο και τη σοβαρότητα της ακμής, αλλά και από τη χορηγηθείσα θεραπεία.
Υπάρχουν πολλοί μύθοι σχετικά με τη συσχέτιση της ακμής με συγκεκριμένες τροφές. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση τροφών με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη μπορεί να συσχετίζεται με την ανάπτυξη ακμής. Η ακριβής επίδραση της διατροφής στην ακμή δεν έχει διαλευκανθεί ακόμη, γι’ αυτό και θα ήταν χρήσιμη η περαιτέρω διερεύνηση του συγκεκριμένου πεδίου.
Μετά την εμφάνιση της ακμής, καλό είναι ο ασθενής να είναι προσεκτικός ως προς οποιαδήποτε διαδικασία θα μπορούσε να προκαλέσει τραυματισμό της πάσχουσας περιοχής. Είναι εφικτό ένας άντρας να ξυριστεί προσεκτικά, αποφεύγοντας τις φλεγμονώδεις βλάβες.
Ναι, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να επιδεινώσει την ακμή. Επιπλέον, είναι σημαντικό να τονίσουμε την ανάγκη προστασίας από τον ήλιο, καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που ο ασθενής λαμβάνει θεραπεία για την ακμή, ιδίως την από του στόματος αγωγή.