Είναι μια συχνή δερματοπάθεια, με βασικό της σύμπτωμα τον έντονο κνησμό. Στη Δερματολογία, ο όρος δερματίτιδα ταυτίζεται με τον όρο έκζεμα. Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια, φλεγμονώδης κατάσταση του δέρματος με υφέσεις και εξάρσεις. Στα παιδιά με ατοπική δερματίτιδα ο φραγμός του δέρματος δυσλειτουργεί, πράγμα που προκαλεί δέρμα ξηρό, με φολίδες και κνησμό.
Η ακριβής αιτιοπαθογένεια της ατοπικής δερματίτιδας δεν έχει διευκρινισθεί, αλλά φαίνεται πως είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Δηλαδή, το βρέφος γεννιέται με την συγκεκριμένη προδιάθεση, και στη συνέχεια οι περιβαλλοντικές επιδράσεις (όπως τροφικά αλλεργιογόνα, εισπνεόμενα αλλεργιογόνα κλπ), οδηγούν στην εκδήλωση της δερματίτιδας. Συνήθως, ο ένας ή και οι δύο γονείς του παιδιού παρουσιάζουν κάποιο ή κάποια από τα παρακάτω νοσήματα : ατοπική δερματίτιδα, βρογχικό άσθμα, αλλεργική ρινίτιδα, αλλεργική επιπεφυκίτιδα.
Η ατοπική δερματίτιδα εμφανίζεται πολύ συχνά. Συνήθως κάνει την πρώτη της εμφάνιση στη βρεφική ηλικία ή στην παιδική ηλικία.
Τουλάχιστον 15 με 20% των παιδιών εμφανίζουν ατοπική δερματίτιδα κάποια στιγμή κατά την παιδική ηλικία, συνηθέστερα από τον πρώτο χρόνο της ζωής. Στη χώρα μας η συχνότητα της νόσου είναι 10% με αυξητική τάση.
Ανάλογα με την ηλικία του ασθενή διακρίνονται τρεις τύποι :
- Ατοπική δερματίτιδα των ενηλίκων. Βασικά χαρακτηριστικά της είναι το ξηρό δέρμα, η παρουσία φλεγμονής καθώς και η λειχηνοποίηση των καμπτικών επιφανειών των άνω ή/και των κάτω άκρων. Πολλές φορές παρατηρείται φλεγμονή γύρω από την περιοχή των οφθαλμών ή στην περιοχή του τραχήλου. Μία πολύ συχνά προσβαλλόμενη περιοχή είναι αυτή των χεριών, καθώς συνήθως εκτίθενται σε ερεθιστικές ουσίες, κατά τις επαγγελματικές και οικιακές δραστηριότητες.
Η ατοπική δερματίτιδα είναι χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις. Με την πάροδο του χρόνου όμως διαπιστώνεται βελτίωσή της.
Οι συνήθεις παράγοντες που μπορεί να επιδεινώσουν τα άτομα με ατοπική δερματίτιδα είναι:
- Το στρες
- Η εφίδρωση
- Η περιβαλλοντική ρύπανση
- Οι συνυπάρχουσες αλλεργίες
- Ορισμένα καθαριστικά σώματος, σαμπουάν και απορρυπαντικά
- Το μακράς διαρκείας ζεστό μπάνιο
- Η ξηρότητα του δέρματος
- Οι απότομες αλλαγές θερμοκρασίας
- Τα μάλλινα και συνθετικά ρούχα, κουβέρτες και χαλιά
- Η σκόνη ή άμμος
- Ο καπνός του τσιγάρου
- Συγκεκριμένα τρόφιμα επί αλλεργικού υποβάθρου
- Η μικροβιακή επιμόλυνση των βλαβών
Η θεραπευτική επιλογή της νόσου καθορίζεται από την ηλικία του ασθενή και την κλινική του εικόνα. Για τον έλεγχο του κνησμού χορηγούνται αντιισταμινικά φάρμακα από το στόμα. Κατά την οξεία φάση χορηγούνται κορτικοστεροειδή (τοπικά /από το στόμα ) για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ώστε να εξασφαλιστεί ο έλεγχος του νοσήματος. Οι αναστολείς καλσινευρίνης είναι φάρμακα με δράση παρόμοια με των κορτικοστεροειδών. Ακόμη, στη θεραπεία της ατοπικής δερματίτιδας περιλαμβάνονται αντιβιοτικά, τόσο τοπικά, όσο και υπό του στόματος. Δεν υπάρχει θεραπεία που να επιφέρει άμεση και μόνιμη ίαση. Ωστόσο, με κατάλληλη θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή, η νόσος μπορεί να ελέγχεται ικανοποιητικά και να παραμένει σε ύφεση.
Οι γονείς που έχουν ένα παιδί με ατοπική δερματίτιδα πρέπει να προσέχουν:
- Το δέρμα του παιδιού να διατηρείται πάντα καλά ενυδατωμένο. Υπάρχουν ειδικά προϊόντα για αυτό το σκοπό.
- Τα νύχια να διατηρούνται κοντά και καθαρά.
- Στο μπάνιο, να αποφεύγεται το πολύ ζεστό νερό, γιατί επιδεινώνει τη δερματίτιδα.
- Μετά το μπάνιο, το σώμα του παιδιού να στεγνώνεται με απαλές κινήσεις.
- Τα ρούχα που επιλέγονται για το παιδί να είναι βαμβακερά και όχι μάλλινα ή συνθετικά.
- Το δωμάτιό του να μην έχει χαλιά ή μοκέτες και να καθαρίζεται με ηλεκτρική σκούπα. Τα λούτρινα παιχνίδια να αποφεύγονται.
- Να εξασφαλίζεται ψυχική ηρεμία , γιατί το ψυχολογικό stress επιδεινώνει τη νόσο.
- Οι γονείς, έχοντας κατανοήσει τη χρονιότητα του νοσήματος, να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του δερματολόγου.
Καλό θα είναι να αποφεύγεται το μπάνιο σε πισίνα όταν το παιδί βρίσκεται σε έξαρση, γιατί το χλώριο ερεθίζει το δέρμα και επιδεινώνει την ατοπική δερματίτιδα. Για το σκοπό αυτό, πρέπει πάντα οι γονείς να συμβουλεύονται τη γνώμη του θεράποντα δερμστολόγου.
Όχι, η ατοπική δερματίτιδα είναι μία χρόνια ασθένεια που δεν είναι μεταδοτική, ωστόσο είναι συχνά κληρονομική.